برات چیست؟ برات در داد و ستدهای تجاری بین المللی بسیار متداول و مهم است اما در تجارت داخلی زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و متداول نیست. امّا با توجه به اهمیت بسیار زیادی که این سند تجاری دارد، تصمیم گرفتیم شما را با تعریف برات و اشخاصی که در آن دخیل هستند و همچنین […]
برات چیست؟ برات در داد و ستدهای تجاری بین المللی بسیار متداول و مهم است اما در تجارت داخلی زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و متداول نیست. امّا با توجه به اهمیت بسیار زیادی که این سند تجاری دارد، تصمیم گرفتیم شما را با تعریف برات و اشخاصی که در آن دخیل هستند و همچنین شرایط آن آشنا نماییم که در ادامه مشاهده می‌فرمایید.
تعریف برات
برات یک سندی تجاری مهم است که به موجب آن، صادر کننده با صدور آن و تقدیم آن به دارنده، او را برای دریافت مبلغی پول به سوی شخص دیگری به نام براتگیر یا محال علیه می‌فرستد.
با این توضیح که اگر براتگیر آن را قبول نماید، دارنده این سند تجاری می‌تواند با ارائه آن به براتگیر مبلغی پول از او دریافت نماید.
آشنایی با متعهدله و متعهدین برات
۱) براتکش (صادر کننده)
براتکش شخصی است که برات را صادر می‌کند و آن را به دیگری تقدیم می‌کند، تا این شخص مبلغ آن را از شخص ثالث (محال علیه) دریافت نماید.
۲) دارنده برات (محتال یا محال له):
دارنده برات (محتال یا محال له) به شخصی می‌گویند که در حال حاضر سند تجاری در اختیار او است و می‌تواند با رجوع به محال علیه (شخص ثالث) وجه آن را دریافت کند، اعم از آنکه سند تجاری مذکور به نام او صادر شده باشد یا به واسطه ظهرنویسی به او رسیده باشد.
۳) ظهر نویس:
ظهرنویس به شخصی می‌گویند که قبلاً دارنده سند تجاری فوق بوده و آن را به شخص دیگری منتقل نموده است و در حال حاضر دیگر دارنده آن نیست.
۴) براتگیر:
براتگیر شخص ثالثی است که برای پرداخت مبلغ پیش بینی شده است.
بررسی شرایط شکلی و ظاهری برات
۱) امضاء یا مهر صادر کننده
۲) قید کلمه برات بر روی ورقه
۳) تاریخ تحریر (تاریخ صدور) با قید روز و ماه و سال
۴) اسم براتگیر
۵) ذکر مبلغ
۶) تاریخ پرداخت مبلغ
۷) مکان پرداخت مبلغ
۸) اسم شخصی که برات در وجه یا حواله کرد او صادر می شود
۹) تصریح به این نکته که این نسخه، نسخه چندم است، البته فقط در صورتیکه سند فوق در چندین نسخه صادر شده باشد.
ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط شکلی و ظاهری برات چیست؟
۱) در صورت فقدان شرط اول، یعنی اگر بدون امضاء یا مهر صادر شده باشد، نوشته صادر شده نه تنها سند تجاری به حساب نمی‌آید، بلکه اصلاً سند محسوب نمی‌شود.
چرا که بنابر ماده ۱۲۹۳ قانون مدنی ایران ابتدایی‌ترین رکنی که هر سندی (البته بجز در موارد استثنایی) باید داشته باشد تا به عنوان سند عادی شمرده شود، امضاء یا مهر است.
۲) در صورت فقدان شرط دوم، قانون ضمانت اجرایی پیش بینی ننموده است و در نتیجه سند صادر شده همچنان به عنوان برات محسوب می‌گردد.
۳) در مورد ضمانت اجراء تخلف از شروط دیگر یعنی بند ۳ تا ۹ سند صادر شده، دیگر یک سند تجاری و نشان دهنده یک دین تجاری نخواهد بود و تابع احکام قانون تجارت نیست، بلکه فقط یک سند عادی حقوقی است و تابع احکام حقوق مدنی است.
AREFE
سپیده نیکخوی
محسن شیخ ها
رامین