مفهوم تعدیل قرارداد چیست ؟ قانون در چه شرایط و مواردی اجازه دارد قراردادی را تعدیل کند؟ ادامه این مطلب را از دست ندهید تا با تعدیل قرارداد و همچنین مواردی که موجب تعدیل قرارداد می‌شوند، آشنا شوید. همانطور که می‌دانید، قرارداد نوعی توافق است که درخصوص مسائل مالی و غیرمالی بین اشخاص […]
مفهوم تعدیل قرارداد چیست ؟ قانون در چه شرایط و مواردی اجازه دارد قراردادی را تعدیل کند؟ ادامه این مطلب را از دست ندهید تا با تعدیل قرارداد و همچنین مواردی که موجب تعدیل قرارداد می‌شوند، آشنا شوید.
همانطور که می‌دانید، قرارداد نوعی توافق است که درخصوص مسائل مالی و غیرمالی بین اشخاص انجام می‌شود. قرارداد ویژگی‌های متعددی دارد، منتهی یکی از مهم‌ترین آنها این است که قرارداد موجب می‌شود، هر یک طرفین متعهد شوند. علاوه‌بر این قرارداد، توافقی دو طرفه است که به هیچ‌وجه نمی‌توان آن را به صورت یک‌طرفه برهم زد. جالب است بدانید که دادگاه هم مجاز نیست که برخلاف قرارداد طرفین، حکمی را صادر کند. منتهی در برخی موارد معدود، یک قرارداد به تغییر یا به اصطلاح به تعدیل نیاز خواهد داشت. اما مفهوم تعدیل قرارداد چیست ؟ و در چه مواردی قانون قراردادی را تعدیل می‌کند؟ در ادامه این مطلب به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
مفهوم تعدیل قرارداد چیست ؟
قبل از اینکه به این پرسش پاسخ دهیم که ” تعدیل قرارداد چیست ؟ ” لازم است که لغت ” تعدیل ” را مورد بررسی قرار دهیم. درواقع معنای تعدیل در لغت ” معتدل کردن ” و ” تقسیم کردن از روی عدالت ” است. حالا اگر لغت ” تعدیل ” را در کنار لغت ” قرارداد ” قرار دهیم به این معناست که شرط و شروط قرارداد با اجازه قانون و بدون اینکه هر یک از طرفین قرارداد به توافقی رسیده باشند، تغییر پیدا کند. درواقع تغییر شروط قرارداد با اجازه قانون برای ایجاد تعادل بین تعهدات قراردادهایی است که به هر دلیل از بین رفته باشند.
به زبان ساده‌تر گاهی‌اوقات تعهدات و شروطی که در قرارداد قید شده است به نحوی پیش می‌رود که یکی از طرفین قرارداد خیلی سود می‌کند اما در مقابل طرف دیگر قرارداد به طور کاملاً فاحشی متحمل ضرر و زیان می‌شود. در این حالت قانون به طرفین قرارداد اجازه تعدیل قرارداد را می‌دهد تا توازن بین آنها برقرار شود. به همین دلیل است که تعدیل قرارداد، اکثر اوقات در رابطه با قراردادهایی به کار می‌رود که جنبه مالی دارند. البته نباید این مسئله را فراموش کرد که نمی‌توان جهت ایجاد هر گونه تغییر و تحولی در قرارداد آن را تعدیل کرد و تعدیل قرارداد تنها در موارد انگشت‌شماری امکان‌پذیر است. این مسئله با نگاهی به اساس مبانی قرارداد که اشخاص خواهان ثبات آن هستند تا با هرگونه تغییری در اوضاع اقتصادی، متحمل خسارت و ضرر نشوند، اثبات می‌شود.
قانون در چه مواردی قرارداد را تعدیل می‌کند؟
حالا که دانستید تعدیل قرارداد چیست، باید در مورد این که قانون چه زمانی قراردادها را تعدیل می کند هم اطلاعات داشته باشید. گاهی اتفاقاتی همچون جنگ، بحران اقتصادی طولانی مدت و … ارزش واقعی پول را به میزان قابل توجهی تغییر می دهند. در چنین شرایطی، قانون قراردادها را تعدیل می کند تا با ارزش واقعی پول متناسب شوند. البته این کار ممکن است هر موقع که ارزش پول کاهش پیدا می کند، انجام شود. مثلا با توجه به تورم حال حاضر در کشور ما، قانون درمورد بعضی از قراردادها به صراحت تعدیل قرارداد را پذیرفته است.
مهریه یکی از قراردادهایی است که با نرخ روز محاسبه می شود. بر اساس عرف، زن در ایران برای دریافت مهریه اش اقدام نمی کند مگر اینکه با شوهر خود دچار مشکل شود. معمولا وقتی زن اقدام به درخواست مهریه می کند که چند سال از زندگی مشترکش با مرد گذشته است. در این شرایط مهریه ارزش اولیه خود را به دلیل تورم از دست داده است و طبق قانون، به نرخ روز محاسبه می شود. در اینجا قانون به زن، به عنوان طرف قراردادی که به دلیل گذشت زمان و کاهش ارزش پول دچار ضرر شدید شده است، کمک می کند و با تعدیل قرارداد، ضرر وی را به نوعی جبران می کند.
قراردادها شروط مختلفی دارند که یکی از آنها در مورد مهلت پرداخت مبلغ است. اگر یکی از طرفین از این شرط تخطی کرده و آن را اجرا نکند، عواقب بسیاری در انتظار او خواهد بود. قانون در مواردی به دادگاه اجازه داده است که براساس اوضاع و احوال، برای پرداخت مبلغ به متعهد مهلت بدهد یا حتی آن را برای او قسط بندی کند. اگر مرد نتواند مهریه را به صورت کامل و یک جا پرداخت کند، دادگاه می تواند با توجه به وضعیت و اوضاع و احوال مرد یا موقعیت‌های دیگر، مهریه را قسط بندی کند. به این ترتیب مرد می تواند مبلغ مورد نظر را به مرور زمان پرداخت نماید.
یک مثال دیگر به شما کمک می کند که بدانید تعدیل قرارداد چیست و در چه مواردی اتفاق می افتد. فرض کنید شخصی مبلغی را به شخص دیگری قرض داده و او را موظف کرده که پول را مثلا ظرف مدت سه ماه پس بدهد. دادگاه در چنین شرایطی می تواند سه ماه دیگر به قرض گیرنده برای پرداخت بدهی اش مهلت دهد. البته این مسئله شرایطی هم دارد؛ مثلا اگر شخص مدیون (کسی که پول را قرض گرفته است و نمی تواند پس از سه ماه پول را برگرداند) هم اکنون، به دلیل اوضاع اقتصادی حاکم بر کشور، به پول خود دسترسی نداشته باشد، می توان چنین فرصتی به او داد. در این مورد هم برای رعایت انصاف، قانون قرارداد را تعدیل کرده است.
