قانون حمایت از خانواده چیست؟ بررسی موارد قانون حمایت از خانواده

  • 3 شهریور 1399
  • محسن شیخ ها
  • 0 پرسش و پاسخ

فلسفه تصویت قانون حمایت از خانواده چیست؟ قانون حمایت خانواده به چه موضوعاتی می‌پردازد؟ ادامه این مطلب را از دست ندهید تا با هر آنچه که لازم است درمورد این قانون بدانید، آشنا شوید.   قانون حمایت از خانواده در یک نگاه   همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی اجتماعی، خانواده است. خانواده […]

فلسفه تصویت قانون حمایت از خانواده چیست؟ قانون حمایت خانواده به چه موضوعاتی می‌پردازد؟ ادامه این مطلب را از دست ندهید تا با هر آنچه که لازم است درمورد این قانون بدانید، آشنا شوید.

 

قانون حمایت از خانواده چیست؟ بررسی موارد قانون حمایت از خانواده

قانون حمایت از خانواده در یک نگاه

 

همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی اجتماعی، خانواده است. خانواده نه تنها در زندگی اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردار است بلکه در تمامی نظام‌های حقوقی سراسر دنیا اهمیت ویژه‌ای دارد. اما دلیل اهمیت بسیار زیاد خانواده در زندگی اجتماعی و نظام حقوقی چیست؟ پاسخ این سوال در تاثیر بنیان خانواده بر روی زندگی اجتماعی و کشور نهفته است. چراکه آشنایی افراد با هنجارها و ارزش‌ها از جمله: عشق، مهربانی، نظم، نحوه تامین نیازهای مادی و روانی همه و همه از خانواده نشأت می‌گیرد. درنتیجه وجود خانواده‌ای سالم در جامع موجب پیشرفت و موفقیت جامع می‌شود.

 

متاسفانه این روزها جامع با اشکال متعددی از خانواده‌ها شامل: چند همسری، بی‌همسری، ازدواج‌های کوتاه‌ مدت، ازدواج سفید و … مواجه شده است. به همین دلیل نظام‌های حقوقی در تمامی دنیا قواعد خاص و ویژه‌ای را برای حمایت از خانواده‌ها وضع کرده‌اند که این قوانین روابط اشخاص درون خانواده را تنظیم می‌کنند. اصطلاحاً به این قوانین، قانون حمایت از خانواده گفته می‌شود. نظام حقوقی کشور ما نیز از وضع چنین قوانینی برای حمایت از بنیان خانواده، مستثنی نیست. به گونه‌ای که طی سالیان دراز قوانین مشخصی در این زمینه در کشور ما وضع شده است. اگر دوست دارید با تک تک موارد قانون حمایت خانواده آشنا شوید، ادامه این مطلب را از دست دهید.

 

بررسی موارد قانون حمایت از خانواده

 

حالا که با قانون حمایت از خانواده آشنا شدید، لازم است بدانید که این قانون شامل چه مواردی است. به همین دلیل تصمیم داریم در ادامه این مطلب به بررسی مهم‌ترین موارد قانون حمایت خانواده بپردازیم.

 

خسارات ناشی از برهم‌خوردن نامزدی و اختلافات آن

 

یکی از مهم‌ترین مواردی که در قانون حمایت خانواده مورد بررسی قرار گرفته است، نامزدی، خسارات ناشی از برهم‌خوردن آن و همچنین اختلافاتی است که امکان دارد بعد از برهم زدن نامزدی بین خانواده‌ها به وجود بیاید. به همین دلیل در این قانون، کل مباحث نامزدی و خسارات آن مانند: بازگرداندن هدایای نامزدی خانواده‌‌ها به یکدیگر و … مورد بررسی قرار گرفته است که همگی در دادگاه خانواده صلاحیت دارند.

 

کلیه مباحث درمورد ازدواج و اختلاف بر سر شروط ضمن عقد

 

ازدواج دائم، ازدواج موقت یا همان صیغه، ازدواج مجدد و شروط ضمن عقد همه از مواردی هستند که درخصوص ازدواج و جاری شدن عقد نکاح بین زن و مرد در قانون حمایت خانواده مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مهم‌تر از همه اختلافاتی است که امکان دارد زن و شوهر به موجب شروط ضمن عقد، پس از ازدواج به آن بربخورند. معمولاً اختلافاتی که زن و مرد پس از عقد یا شاید پس از چندین سال زندگی مشترک به آن برمی‌خورند که به شروط ضمن عقد مرتبط می‌شود شامل: حق حضانت فرزندان، حق طلاق، حق اشتغال و … است. از آن جایی که هر یک از این موارد در قانون حمایت خانواده مورد بررسی قرار گرفته است، زن و مرد می‌توانند درصورت برخوردن با مشکلی در این موارد به دادگاه خانواده مراجعه کنند.

 

کلیه‌ مباحث مالی مربوط به خانواده

 

بر اساس قانون حمایت از خانواده، بحث‌های معروف مهریه، جهیزیه، نفقه‌ زوجه و فرزندان، نفقه‌ی اقارب زوجیتو اجرت ‌المثل ایام در دادگاه خانواده رسیدگی می شوند. منظور از نفقه اقارب زوجیت، نفقه بستگانی مثل پدر و مادر است که در صورت دارا بودن فرد نفقه ‌دهنده و نیازمند بودن فرد نفقه ‌گیرنده، دادن نفقه به آنها لازم است. بحث اجت المثل نیز به تعیین اجرت کارهایی مربوط است که زن در زمان زوجیت به دستور مرد آنها را انجام میداده است. اموری همچون پخت و پز، نظافت منزل، تهیه مواد مورد نیاز و … .

 

تمامی موارد راجع به انحلال نکاح

 

یکی دیگر از مواردی که رسیدگی به آن در قانون حمایت از خانواده به دادگاه خانواده محول شده است، طلاق و انواع آن، می باشد. در صورت وجود بعضی از بیماری‌ها، قانون‌گذار حق فسخ با طلاق یک طرفه را پیش بینی کرده است. یعنی در این شرایط، زوجین می توانند با عنوان موارد فسخ عقد نکاح اقدام نمایند. در مجموع، رسیدگی به کلیه‌ روشهایی که به نحوی به عقد نکاح پایان می ‌بخشند، بر عهده دادگاه خانواده است.

 

مجموع مباحث مربوط به حضانت و ملاقات با طفل

 

در قانون، حضانت یعنی فرایند نگهداری و تربیت کودکان. زمانی که زوجین از یکدیگر جدا می شوند، باید برای بررسی این امر که کدام یک از آنها باید از کودک نگهداری کند و صلاحیت لازم را برای این امر دارد و همچنین نحوه‌ ملاقات طرف مقابل با کودک، به دادگاه خانواده مراجعه کنند.

 

رشد، حجر و رفع آن

 

مطابق با قانون حمایت از خانواده، فرد رشید از صلاحیت کافی برای دخل و تصرف در امور مالی خود برخوردار است. رشید از نظر قانون کسی است که به سن بلوغ شرعی (۹ سال تمام قمری برای دختران و ۱۵ سال تمام قمری برای پسران) رسیده است.

 

محجور، در مقابل رشید قرار داشته و شامل سه دسته از افراد می شود:

 

  • صغیر: یعنی دختری که به سن ۹ سال تمام قمری نرسیده است و پسری که به سن ۱۵ سال تمام قمری نرسیده است.

 

  • سفیه: کسی که به سن قانونی یعنی 18 سال تمام رسیده است، اما همچنان تصرفاتش در امور مالی خود عاقلانه نیست و صلاحیت این کار را ندارد.

 

  • مجنون: کسی که به طور کلی قدرت درک مناسب ندارد چه در امور مالی و چه در غیر آن.

 

اگر فردی به سن رشد نرسیده باشد اما از نظر عقلی صلاحیت دخل و تصرف بر اموال خود را داشته باشد، تشخیص این صلاحیت بر عهده دادگاه خانواده است.

 

ولایت قهری، قیمومت، وصایت در امور مربوط به طفل و امور راجع به غایب مفقودالاثر

 

منظور از ولی قهری در علم حقوق، پدر یا پدر بزرگ پدری است. ولی قهری می تواند برای زمان بعد از فوت خود نیز فردی را به عنوان وصی برای اداره‌ امور طفل انتخاب کند. اگر کودکی فاقد پدر و جد پدری باشد و هیچ یک هم کسی را برای نگهداری از او تعیین نکرده باشند، این وظیفه بر عهده قانون خواهد بود. توجه داشته باشید که منظور از حضانت، نگهداری و تربیت کودک است و منظور از قیمومت، اداره‌ی امور و اموال کودک است و دو نهاد حضانت و قیمومت جدا از هم و متفاوت هستند.

 

اگر شخصی برای مدتی مفقود شود، باید دادگاه شخص امینی را تعیین کند تا در مدت غیبت، اقدام به اداره‌ امور فرد غایب کند. در این حین ممکن است برای اداره‌ امور محجورین و حمایت از آنان نیز فردی امین تعیین شود. قانون حمایت از خانواده، رسیدگی به تمامی این موارد را بر عهده دادگاه خانواده گذاشته است.

 

سرپرستی کودکان بی‌ سرپرست

 

از دیگر مواردی که در دادگاه خانواده رسیدگی می شود، سرپرستی کودکان بی سرپرست است. کودکانی که والدین ندارند و یا والدین آنها به دلایلی همچون اعتیاد و … فاقد صلاحیت نگهداری از آنها هستند، اصطلاحا بی‌ سرپرست یا بدسرپرست نام می گیرند. این کودکان در مراکز بهزیستی نگهداری می شوند و اگر زوجینی که شرایط مناسب برای نگهداری از این‌ گونه کودکان را دارند، بخواهند از آنها مراقبت کنند، باید درخواست خود را ابتدا به دادگاه خانواده ارائه دهند.

اهدای جنین

 

ناباروری در زوجین، یکی از مشکلاتی است که در دنیای امروز بسیار مشاهده می شود. از این رو قانون حمایت از خانواده برای اهدای جنین نیز تمهیداتی را اندیشیده است. مراحل، مدارک و شرایط اهدای جنین باید به تأیید پزشک مورد اعتماد قوه‌ی قضائیه (پزشکی قانونی) برسد. درخواست اهدای جنین و بررسی وجود شرایط لازم و در نهایت صدور مجوز برای آن با دادگاه خانواده است.

 

تغییر جنسیت

 

برای اقدام به منظور تغییر جنسیت نیز باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کرد. اگر شخصی دارای تمایلات مخالف جنیست خود باشد، تحت شرایطی و در صورت تأیید پزشکی قانونی می‌تواند از دادگاه خانواده درخواست تغییر جنسیت کند.

 

قانون جدید حمایت از خانواده چه ویژگی هایی دارد؟

 

بسیاری از مباحث قانون حمایت از خانواده از دیرباز در قانون وجود داشته است. با این حال قانون جدید حمایت از خانواده، مواردی را مطرح کرده است که یا در گذشته به آنها پرداخته نشده بود و یا به شکل امروزی مطرح نشده بودند. برخی از ویژگی های این مصوبه جدید عبارتند از:

 

  • به منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی، شعبه‌ دادگاه خانواده ایجاد و حضور قاضی مشاور زن نیز الزامی شده است. هسته اصلی خانواده را زن و مرد تشکیل می دهند و به همین دلیل حضور قضات و مشاورینی از هر دو جنس می تواند روند رسیدگی به پرونده ها را راحت تر کند.

 

  • با توجه به اهمیت خانواده، در قانون حمایت از خانواده جدید، از مراکز مشاوره‌ی خانواده در کنار محاکم خانواده نام برده شده است.

 

  • موارد الزامی ثبت نکاح موقت (صیغه) نیز مسئله دیگری است که در قانون جدید مفصلا مورد بررسی قرار گرفته است. قبلا ثبت نکاح موقت الزامی نبود اما مطابق قانون جدید خانواده، ثبت نکاح موقت در صورت باردارشدن زوجه، توافق طرفین و شرط ضمن عقد الزامی است.

 

  • مطابق نسخه جدید قانون حمایت از خانواده، مهریه تا ۱۱۰ سکه‌ تمام بهار آزادی یا معادل آن دارای ضمانت اجرای کیفری است. مقدار مازاد از این، حبس ندارد و تنها می توان اموال زوج را توقیف کرد. این تدبیر در راستای کاهش جمعیت کیفری در زندان‌ها صورت گرفته است.

 

  • آخرین موضوع مهم در قانون جدید حمایت از خانواده هم مربوط به بحث حقوق و مستمری است. بر اساس قانون جدید، همسر دائمِ مرد متوفی از حقوق وظیفه و یا مستمری متوفی برخوردار می ‌شود. همچنین در صورت ازدواج مجدد زن، این حقوق قطع نمی شوند. البته در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زن، یک حقوق به او داده می ‌شود که بیشترین حقوق وظیفه یا مستمری، ملاک عمل خواهد بود. نکته دیگر این که اگر خود زن حقوق وظیفه یا مستمری دریافت کند، این مسئله مانع دریافت حقوق همسر فوت شده اش نخواهد بود. به این ترتیب، وضعیت زنانی که همسر حقوق بگیر داشته اند که فوت کرده است بسیار بهتر از قبل خواهد شد. تا پیش از این اصلاحات ایجاد شده در قانون حمایت از خانواده، زنان مجبور بودند که میان ازدواج مجدد یا دریافت حقوق همسر متوفی خود یکی را انتخاب کنند. اما اکنون دیگر چنین محدودیتی برای زنان وجود ندارد.

 

 

شما هم نظر خود را در مورد این مقاله ثبت کنید بدون دیدگاه