شرایط ازدواج موقت یا صیغه چیست؟ همه چیز درباره نکات حقوقی صیغه

شرایط ازدواج موقت چیست؟ آیا زوجه موقت ارث می‌برد؟ آیا فرزند زوجه موقت ارث می‌برد؟ وضعیت مهریه در ازدواج موقت چگونه است؟ وضعیت نفقه و تمکین در صیغه چگونه است؟ ادامه این مطلب را از دست ندهید تا ضمن گرفتن پاسخ این سوالات با تمامی نکات حقوقی در مورد نکاح موقت آشنا شوید.

ازدواج موقت یا صیغه چیست؟

بر اساس ماده 1075 قانون مدنی، ازدواج زمانی موقت یا منقطع است که برای مدت معینی تعیین شده باشد. با این وجود می‌توان گفت که تفاوت ازدواج دائم با ازدواج موقت که به آن صیغه یا نکاح موقت هم گفته می‌شود در این است که برای ازدواج دائم هیچ تاریخ مشخصی تعیین نمی‌شود که عقد بین زن و شوهر از آن تاریخ به بعد باطل شود. در صورتی که در ازدواج موقت، یک تاریخ مشخص برای پایان محرمیت و باطل شدن عقد بین زن و مرد تعیین می‌گردد. توجه داشته باشید که مدت زمان عقد موقت بین زن و مرد می‌تواند از چند دقیقه تا چند سال باشد. بنابراین در این زمینه هیچ محدودیتی وجود ندارد اما این مدت زمان باید کاملاً مشخص باشد و ابهامی در آن وجود نداشته باشد.

شرایط ازدواج موقت چیست؟

یکی از مهم‌ترین شرایط ازدواج موقت، تعیین مهریه است. در واقع یکی از اصلی‌ترین ارکان نکاح موقت، تعیین مهریه است. حتی در ماده 1095 قانون مدنی این مسئله ذکر شده است که صیغه بدون تعیین مهریه، باطل است. با این وجود ازدواج موقت بدون تعیین مهریه امکان‌پذیر نمی‌باشد در صورتی که در عقد دائم اگر همان لحظه مهریه تعیین نشود، عقد باطل نیست و زن و شوهر می‌توانند بعد از مدتی میزان مهریه را تعیین کنند. در نتیجه تعیین مهریه در عقد موقت بهترین ضمانت برای این نوع عقد است.

یکی از پرتکرارترین سوالاتی که در زمینه نکاح موقت پرسیده می‌شود، این است که در صورت بذل مدت عقد موقت از سوی شوهر امکان منتفی شدن مهریه وجود دارد یا خیر؟ به استناد عقد، زن مالکیت مهریه است بنابراین بذل مدت باقی مانده از عقد موقت توسط شوهر، امکان منتفی شدن مهریه وجود ندارد و مهریه تعیین شده در ابتدای نکاح موقت به زن تعلق خواهد گرفت. اما مسئله بخشش مهریه در عقد موقت از سوی زن مانند عقد دائم است و هر زمان که زن بخواهد می‌تواند مهریه‌اش را ببخشد.

وضعیت ارث و مهر در ازدواج موقت

بر اساس شرایط ازدواج موقت، ارث در این نوع نکاح جایی ندارد. یعنی اگر یکی از طرفین فوت کند، ارثی از او به طرف مقابل نمی رسد. البته یک استثنا در این موارد وجود دارد و آن هم تولد فرزند در دوران صیغه است؛ در این صورت آن کودک از پدر و مادرش ارث می برد. در مورد مهریه هم حکم همانی است که در ازدواج دائم وجود دارد. با این تفاوت که در ازدواج موقت، مهریه باید ضمن عقد مشخص شود و اگر مهریه تعیین نشده باشد، طلاق باطل خواهد شد. توجه داشته باشید که حتی اگر در طول مدت صیغه، نزدیکی بین طرفین اتفاق نیفتاده باشد، پرداخت مهریه بر مرد واجب است. البته ممکن است مرد با زن خود در ازدواج موقت نزدیکی نداشته و مدت باقی مانده از صیغه را بذل نماید. در این صورت موظف به پرداخت نصف مهریه خواهد بود.

نفقه و تمکین در نکاح موقت

همانطور که می دانید در ازدواج دائم، مرد موظف به پرداخت نفقه است. اما در شرایط ازدواج موقت چنین موردی وجود ندارد. تنها در صورتی مرد در نکاح موقت باید نفقه بپردازد که طبق توافق طرفین یا شرط ضمن عقد، نفقه بر عهده مرد قرار گرفته باشد. در مقابل، زن هم در صیغه ملزم به تمکین از شوهر نیست. یعنی زنی که به نکاح موقت مردی درآمده است، برای خروج از منزل نیاز به اجازه شوهر ندارد و حق انتخاب شغل، تحصیل و … برای او در نظر گرفته شده است که البته برای انجام این کارها، نیازی هم طرح شرط ضمن عقد نیست. این در حالی است که اگر زن در ازدواج دائم این حقوق را بخواهد، باید آنها را به عنوان شرط ضمن عقد در سند ازدواج قید نماید.

پایان ازدواج موقت

طبق شرایط ازدواج موقت، مقوله ای به نام طلاق در این قبیل ازدواج ها جا ندارد. یعنی لازم نیست دو طرف برای جدا شدن از یکدیگر به دادگاه مراجعه کنند. پس از پایان مدت صیغه و یا بخشش مدت زمان باقی مانده توسط مرد، ازدواج موقت به پایان می رسد. البته در این مدت زن حق پایان دادن به مدت زمان تعیین شده را ندارد؛ به جز از یک طریق که آن هم باید وکالت در بذل مدت را از مرد دریافت کرده باشد. در غیر این صورت، زن در نکاح موقت حق جداشدن ندارد و لذا بانوان محترمه باید به این نکته توجه داشته باشند.

ثبت صیغه

بحث های بسیاری تا کنون در خصوص شرایط ازدواج موقت و چگونگی ثبت آن مطرح شده است. بر اساس ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده: “نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در صورت باردارشدن زوجه، توافق طرفین و شرط ضمن عقد ضروری است.” بنابراین به طور کلی الزامی برای ثبت عقد موقت یا همان صیغه وجود ندارد؛ مگر این که یکی از شرایط ذکر شده اتفاق بیفتد که در این صورت، طرفین باید ازدواج خود را ثبت کنند. اگر جامعه شرایط پذیرش نکاح موقت را داشته باشد، می توان با اعمال اصلاحاتی در شرایط و قوانین آن، صیغه را به عنوان یک حق مفید در نظر گرفت.